Khai Thác Khoáng Sản Ở Việt Nam
1. Tổng quan:
Việt nam giới được coi là quốc gia có nguồn tài nguyên khoáng sản đa dạng với hơn 5000 điểm mỏ của 60 loại khoáng sản. Vào đó, một số loại gồm trữ lượng quan trọng như bô xít (672,1 triệu tấn), apatit (0,778 triệu tấn), titan (15,71 triệu tấn), than (3.520 triệu tấn), đất hiếm (1,1 triệu tấn) với đá granit (15 tỷ m3). Trữ lượng dầu mỏ ước tính khoảng 6 tỷ tấn cùng khí đốt khoảng 4.000 tỷ m3, phân bố chủ yếu ở vùng trầm tích từ phái nam đến Bắc.
Bạn đang xem: Khai thác khoáng sản ở việt nam
Khai thác đá trắng tại huyện Quỳ Hợp, tỉnh Nghệ An, tháng 12/2014. Ảnh: Dương Văn Thọ/PanNature. Ảnh được phép sử dụng lúc ghi nguồn và mang lại mục đích phi thương mại.
Theo công bố vào thời điểm tháng 10/2014 của Tổ chức Khảo giáp địa chất Mỹ (USGS): Năm 2012, Việt phái nam đứng thứ 7 về khai quật dầu thô ở khu vực vực Châu Á thái bình Dương (110 triệu gallon barrels); đóng góp 2,3% tổng sản lượng thiếc bên trên thế giới cùng 1,8% tổng sản lượng xi măng, 1% tổng sản lượng Barite trên thế giới1.
Theo tính toán, vào giai đoạn 2008 – 2013, đóng góp của ngành khai khoáng vào GDP của Việt nam tăng từ 9,07 % năm 2008 lên 11,49% vào năm 2013, tương đương với 411.673 tỷ đồng.
Bảng 1. Đóng góp của ngành công nghiệp khai khoáng2 vào GDP cả nước trong gian đoạn 2008-2013
(Nguồn: Tổng Cục thống kê3)
2. Chính sách:
Theo đó, Luật Khoáng sản 2010 tất cả một số quy định như:
(i) ubnd tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương bao gồm thẩm quyền cấp giấy phép thăm dò, giấy phép khai quật khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường, than bùn cùng khoáng sản tại khu vực vực tài năng nguyên khoáng sản phân tán, nhỏ lẻ…. Nhưng ko phải trên tất cả các khu vực của địa phương mà lại chỉ được cấp phép dựa trên những khoanh định và công bố củaBộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT). Các khu vực còn lại bởi vì Bộ TN&MT cấp phép.(ii) Việc cấp giấy phép khai thác khoáng sản chủ yếu trải qua hình thức đấu giá bán quyền khai thác, tuy nhiên hiện ni mới bao gồm một số mỏ vật liệu xây dựng được cấp phép thành công xuất sắc qua đấu giá.Dưới luật là các nghị định của bao gồm phủ, quyết định của Thủ tướng thiết yếu phủ, các Thông tư của một số bộ, ngành hữu quan lại như Bộ TN và MT, Bộ Công thương, Bộ Xây dựng, Bộ Tài chính,… đã phát hành tương đối đầy đủ để thực thi việc quản lý và sử dụng nguồn khoáng sản khoáng sản.
Xem thêm: Người Tìm Ra Châu Lục Mới Châu Mỹ Là Ai, Ai Là Người Đầu Tiên Tìm Ra Châu Mĩ
Về vấn đề tài chính, hoạt động khoáng sản chịu điều tiết bởi Luật ngân sách chi tiêu Nhà nước 2015, theo đó những loại thuế phí chia thành 3 loại:
(i) Khoản thu nộp chi tiêu trung ương 100% như thuế giá chỉ trị gia tăng, thuế xuất nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt hàng hóa xuất nhập khẩu, những khoản thuế với thu từ dầu khí,…;(ii) Khoản thu nộp giá thành địa phương 100% như thuế khoáng sản (không kể dầu khí), thuế nhà, đất, tiền thuê mướn đất,…;(iii) Khoản thu phân chia giữa chi tiêu trung ương với địa phương như thuế giá trị gia tăng, thuế doanh nghiệp, thuế tiêu thụ đặc biệt từ hàng hóa dịch vụ vào nước, thuế thu nhập cá nhân.Hình: quy trình phân bổ nguồn thu có liên quan đến tài nguyên khoáng sản theo Luật NSNN năm 2015, và Nghị định 12/2016/NĐ-CP, và các văn bản quy định từng chế độ thu4
3. Một số vấn đề của ngành khai khoáng:
Theo thống kê của Bộ TN&MT năm 2014, trên cả nước bao gồm khoảng 3.000 tổ chức, cá nhân đang hoạt động thăm dò, khai thác khoáng sản theo 4320 giấy phép. Vào đó, số lượng giấy phép vì chưng Bộ khoáng sản – Môi trường cấp là 559. Chỉ tính riêng rẽ trong năm 2013, số lượng giấy phép vì chưng cơ quan liêu Trung ương cấp là 48, do các địa phương cấp lên tới 477. Trong khi đó, chỉ tất cả 9 tỉnh, thành phố phát hành 58 quyết định thu hồi giấy phép và 10 tỉnh, thành phố phát hành 42 quyết định đóng cửa mỏ khoáng sản5.Luật Khoáng sản năm 2010 tất cả quy định cấp phép một số mỏ trải qua đấu giá chỉ công khai, tuy vậy hiện ni mới bao gồm một số mỏ vật liệu xây dựng được cấp phép thành công qua đấu giá.
Tác động môi trường của hoạt động khai khoáng tại Việt phái mạnh bao gồm xói mòn, sụt đất, mất đa dạng sinh học, ô nhiễm đất, nước ngầm với nước mặt vị hóa chất từ chế biến quặng. Vào một số trường hợp, rừng ở vùng lấn cận còn bị chặt phá để lấy chỗ chứa chất thải mỏ. Mặt cạnh việc hủy hoại môi trường, ô nhiễm bởi hóa chất cũng ảnh hưởng đến sức khỏe người dân địa phương. Tại những vùng hoang vu, khai khoáng có thể khiến hủy hoại hoặc nhiễu loạn hệ sinh thái và sinh cảnh, còn ở nơi canh tác thì hủy hoại hoặc nhiễu loạn đất trồng cấy và đồng cỏ…(Lê Diên Dực, Trung tâm Tài nguyên và Môi trường) 6
Tình trạng khai thác và xuất khẩu phi pháp khoáng sản được nhận diện qua 03 dạng doanh nghiệp liên quan đến hoạt động khai thác trái phép cùng buôn lậu khoáng sản: Dạng thứ một là những doanh nghiệp được Bộ TN&MT và Ủy ban quần chúng. # tỉnh cấp giấy phép khai quật khoáng sản, nhưng ko đầu tư xí nghiệp chế biến nhưng tìm cách cung cấp quặng thô để thu lợi nhuận. Dạng thứ 2 là các doanh nghiệp cài đặt khoáng sản từ các doanh nghiệp được cấp giấy phép để xuất lậu sang trọng nước ngoài. Dạng thứ 3 là doanh nghiệp vận tải, trực tiếp thực hiện hành vi xuất lậu khoáng sản qua biên giới. (Đại tá, phó giáo sư-tiến sỹ Hoàng Văn Trực, Phó Cục trưởng Cục Cảnh gần kề Kinh tế-Tổng cục Cảnh cạnh bên phòng, chống tội phạm – Bộ Công an)7Chỉ tính riêng biệt ngành than, thống kê cho thấy mỗi quí, tập đoàn Than – Khoáng sản Việt phái nam mất khoảng 2 triệu tấn than vị buôn lậu cùng ước tính mỗi năm bị thất thoát lên tới hàng ngàn tỷ đồng8.
Việt nam giới hiện chưa xây dựng một hệ thống quản lý riêng cho ngân sách chi tiêu từ khai thác tài nguyên dẫn đến những khó khăn khăn trong đánh giá bán tổng thể hiệu quả của ngành này. Việc phân bổ cùng sử dụng giá cả hiện ni chủ yếu dựa trên dự toán ngân sách chi tiêu do Quốc hội với Hội đồng Nhân dân các cấp phê duyệt.
Theo nghiên cứu của Viện Quản trị tài nguyên thiên nhiên (NRGI) công bố năm 2013, Việt nam đứng thứ 43/58 nước được tiến hành nghiên cứu, nằm trong nhóm các quốc gia bao gồm chỉ số quản trị về khai khoáng và dầu khí đứng cuối cùng trong đội kém9
4. Sáng kiến EITI tại Việt nam giới
Quốc tế đã đưa ra nhiều ý tưởng, sáng sủa kiến nhằm giải quyết hoặc hạn chế những vấn đề từ ngành công nghiệp khai khoáng như: Hiến chương Khoáng sản, Mạng lưới công khai minh bạch các khoản bỏ ra trả (Publish What you Pay), sáng kiến minh bạch trong nghề công nghiệp khai quật (EITI) … trong đó, EITI được đánh giá cao về tính mềm dẻo và khả năng áp dụng cho các quốc gia. EITI được cựu thủ tướng Anh, Tony Blair, giới thiệu lần đầu tiên tại Hội nghị thượng đỉnh thế giới về phát triển bền vững ở Johanesburg (Nam Phi) năm 2002. Nguyên tắc cơ bản của EITI10 là bao gồm phủ công khai minh bạch các khoản thu từ doanh nghiệp khai thác và doanh nghiệp công khai các khoản nộp cho chủ yếu phủ. Quy trình này được thống kê giám sát bởi các bên liên quan.
Xem thêm: Các Dạng Thì Trong Tiếng Anh : Cách Dùng, Công Thức, Dấu Hiệu Nhận Biết
Hiện bao gồm 51 quốc gia tham gia thực hiện EITI với các report đã xuất bản công bố thông tin về gần 1,9 nghìn tỉ USD nguồn thu cùng lượng dữ liệu về ngành công nghiệp này trong khoảng 284 năm.11
Việt nam giới tiếp cận với EITI từ năm 2007 khi tham dự Hội nghị EITI toàn cầu tại Doha, và đến năm 2009, Bộ Công thương được chỉ định là cơ quan đầu mối nghiên cứu về EITI.Năm 2012-2013, Bộ Công thương hợp tác cùng Viện Adam Smith International tiến hành đánh giá những thuận lợi với thách thức nếu Việt nam thực thi EITI12. Mặt cạnh những nỗ lực của cơ quan chính phủ, các tổ chức thôn hội ở Việt nam giới cũng đã và đang tiến hành những hoạt động hỗ trợ thúc đẩy Việt nam giới sớm gia nhập EITI. Tuy vậy cho đến nay, Việt phái mạnh vẫn chưa đưa ra được cam kết làm sao về việc gia nhập EITI.
