| Nam quốc đập hà | |
|---|---|
| Thất ngôn tứ tuyệt | |
| Thông tin cẩn tác phẩm | |
| Tên gốc | Không có |
| Tác giả | Không rõ |
| Thời gian dối sáng sủa tác | 981 |
| Triều đại sáng sủa tác | Nhà Tiền Lê |
| Quốc gia | Việt Nam |
| Ngôn ngữ | Văn ngôn |
| Thể loại | Thất ngôn tứ tuyệt |
| Tên Việt | Sông núi nước Nam |
| Wikisource | Nam quốc đập hà |
Nam quốc đập hà (chữ Hán: 南國山河) là một trong bài bác thơ thất ngôn tứ tuyệt ghi chép bởi văn ngôn ko rõ ràng người sáng tác (mặc mặc dù một số ít mối cung cấp nhận định rằng Lý Thường Kiệt là kẻ ghi chép ra), được xem là bạn dạng Tuyên ngôn song lập thứ nhất của nước Việt Nam, xác định độc lập trong phòng cầm quyền Đại Việt bên trên những vùng khu đất của tớ.[1][2] Bài thơ này còn có ứng dụng khuyến khích ý thức quân sĩ, gom Lê Hoàn kháng quân Tống năm 981[3] và Lý Thường Kiệt kháng quân Tống năm 1077. Trong văn hóa truyền thống, chân thành và ý nghĩa và độ quý hiếm của bài bác thơ nhập lịch sử vẻ vang nước Việt Nam được người Việt thừa nhận rộng thoải mái.[4]
Tên gọi
Bài thơ này vốn liếng ko mang tên, tên thường gọi Nam quốc đập hà là vì những người dân biên soạn cuốn sách Hợp tuyển chọn thơ văn Việt Nam, tập dượt 2 (sách bởi Nhà Xuất bạn dạng Văn học tập xuất bạn dạng năm 1976) đưa ra, lấy kể từ tư chữ đầu nhập câu thơ thứ nhất của bài bác thơ này (Nam quốc đập hà Nam đế cư).[5]
Văn bản
Bài thơ Nam quốc đập hà sở hữu tối thiểu là 35 dị bạn dạng sách và 8 dị bạn dạng thần tích. Thư tịch thứ nhất sở hữu chép bài bác thơ này là sách Việt năng lượng điện u linh tập, tuy nhiên bạn dạng Nam quốc đập hà nhập Việt năng lượng điện u linh tập ko nên là bạn dạng được nghe biết tối đa, bạn dạng ghi nhập Đại Việt sử ký toàn thư mới mẻ là bạn dạng được không ít người biết nhất. Đại Việt sử ký toàn thư là cỗ chủ yếu sử thứ nhất sở hữu biên chép bài bác thơ này.[6][7][8]
Bản ghi nhập Đại Việt sử ký toàn thư như sau:[9]
- 南國山河南帝居
- 截然分定在天書
- 如何逆虜來侵犯
- 汝等行看取敗虛
Phiên âm Hán –Việt:
- Nam quốc đập hà Nam đế cư
- Tiệt nhiên toan phận bên trên thiên thư
- Như hà nghịch tặc lỗ lai xâm phạm
- Nhữ đẳng hành khan thủ bại hỏng.
Bản dịch nghĩa của Nguyễn Tri Tài:[10]
- Sông núi nước Nam, vua nước Nam ở,
- Phân vị rẽ ròi tiếp tục ghi nhập sách trời.
- Cớ sao lũ giặc bạo ngược cho tới xâm phạm,
- Chúng bây rồi coi, tiếp tục chuốc lấy thất bên trên tan tành.
Bản dịch nghĩa của Nguyễn Hùng Vĩ:[11]
- Sông núi nước Nam, Nam đế quản ngại trị
- Hiển nhiên tiếp tục toan phận bên trên thiên thư
- Cớ sao bọn giặc ngỗ ngược cho tới xâm phạm
- Mà bọn chúng cất cánh, coi rời khỏi, lại Chịu đựng bại ư?
Bản dịch của Trần Trọng Kim
- Sông núi nước Nam vua Nam ở
- Rành rành toan phận ở sách trời
- Cớ sao lũ giặc quý phái xâm phạm
- Chúng cất cánh có khả năng sẽ bị tấn công tơi bời.
Lịch sử
Hiện ni, sơ cỗ tổng hợp tiếp tục thấy có tầm khoảng 30 dị bạn dạng bài bác thơ Nam quốc đập hà ở trong những văn bạn dạng Hán Nôm chép tay hoặc tương khắc mộc. Cụ thể là 8 bạn dạng Việt năng lượng điện u linh, 10 bạn dạng Lĩnh Nam chích quái:[12], Thần phả đền rồng cửa ngõ sông Ngũ Huyện (Quả Cảm, Hoà Long, Yên Phong, Bắc Ninh), Biển tương khắc bài bác thơ Nam quốc đập hà ở Phù Khê Đông (Tiên Sơn, Bắc Ninh), Trương tôn thần sự tích, Thiên Nam vân lục liệt truyện, Dư địa chí, Đại Nam nhất thống chí; phẳng trình thản cỗ.[13]
Trong cuộc chiến tranh Tống–Việt phiên loại nhất
Theo sách Lĩnh Nam chích quái:[14]
Năm Thiên Phúc nguyên vẹn niên hiệu vua Lê Đại Hành; Tống Thái Tổ sai Hầu Nhân chỉ, Tôn Toàn Hưng đựng quân xâm lăng nước Nam. Hai mặt mũi đối lũy nằm trong cầm cự cùng nhau ở sông Đồ Lỗ. Vua Lê Đại Hành mơ thấy nhị anh thần nhân phía trên sông vái nhưng mà bảo rằng chúng ta là Trương Hống, Trương Hát xưa theo đòi Triệu Việt Vương; ni xin xỏ nằm trong mái ấm vua tấn công giặc nhằm cứu giúp bào thai. Vua Lê Đại Hành tỉnh dậy ngay lập tức nhen nhóm mùi hương khấn cầu thần gom. Đêm ấy thấy một người dẫn đoàn âm binh áo Trắng và một người dẫn đoàn âm binh áo đỏ rực kể từ phía Bắc sông Như Nguyệt và lại nằm trong xông nhập trại quân Tống nhưng mà tấn công. Quân Tống kinh hoàng, thần nhân tàng hình bên trên ko, rộng lớn giờ đồng hồ dìm rằng:
| “ | Nam quốc đập hà Nam đế cư
Hoàng thiên dĩ toan bên trên thiên thư Như hà Bắc Lỗ lai xâm lược Bạch nhận phiên trở nên đập phá trúc dư.
|
” |
Quân Tống nghe thấy, xéo giẫm lên nhau chạy tan, đại bại nhưng mà về. Vua Lê Đại Hành quay trở lại ăn mừng, truy phong mang lại nhị vị thần nhân, một là Tinh Mẫn Đại Vương lập miếu thờ bên trên té tía sông Long Nhãn, nhị là Khước Mẫn Đại vương vãi lập miếu ở té tía sông Như Nguyệt.
Đa số những mái ấm nghiên cứu và phân tích thống nhất đề thương hiệu khuyết danh người sáng tác bài bác thơ. Riêng Lê Mạnh Thát nhập bài bác "Pháp Thuận và bài bác thơ thần nước Nam sông núi" nhận định rằng người sáng tác bài bác thơ là Đỗ Pháp Thuận.
Các mái ấm nghiên cứu và phân tích mới gần đây thống nhất ý kiến Nam quốc đập hà là bài bác thơ xuất hiện tại bên dưới thời Lê Đại Hành và kế tiếp được Lý Thường Kiệt áp dụng trong tương lai.[a][15][16]
Trong cuộc chiến tranh Tống–Việt phiên loại hai
Theo sách Đại Việt sử ký toàn thư
Năm 1076, Quách Quỳ, Triệu Tiết lấy quân 9 tướng tá, phù hợp với Chiêm Thành, Chân Lạp tiến công Đại Việt. Hai mặt mũi giao đấu ở sông Như Nguyệt, một tối quân sĩ chợt nghe nhập đền rồng Trương tướng tá quân[17] nổi tiếng hiểu đồ sộ rằng:
| “ | Nam quốc đập hà Nam đế cư
Xem thêm: facebook của tôi Tiệt nhiên phân toan bên trên thiên thư Như hà nghịch tặc lỗ lai xâm phạm Nhữ đẳng hành khan thủ bại hỏng.
|
” |
Sau này đúng thật lời nói thơ, Lý Thường Kiệt vượt qua quân Tống.[18][19]
Theo sách Việt năng lượng điện u linh – Chuyện Trương Hống và Trương Hát
Thời Nam Tấn Vương mái ấm Ngô chuồn tấn công dẹp Lý Huy ở Long Châu, đóng góp quân ở cửa ngõ Phù Lan, tối ngủ mơ thấy nhị người kỳ vĩ, dung mạo tuấn tú cho tới trình làng mái ấm vua và xin xỏ trợ chiến. Nhà vua căn vặn tính danh, chúng ta vấn đáp rằng chúng ta là bạn bè vốn liếng người Phù Lan, thực hiện tướng tá của Triệu Việt Vương, Việt Vương bị Lý Nam Đế (Hậu Lý Nam Đế) vượt qua. Nam Đế thực hiện lễ trọng ý ham muốn mang lại chúng ta thực hiện quan; nhị bạn bè từ chối, trốn nhập núi Phù Long, Nam Đế rất nhiều lần cho những người truy nã ko được, mới mẻ treo ngàn vàng cầu người bắt. Hai bạn bè đều tợp nằm trong độc nhưng mà bị tiêu diệt. Thượng đế thương chúng ta không có tội mang lại thực hiện Than Hà Long Quân Phó Sứ, tuần nhị sông Vũ Bình và Lạng Giang đến tới bên trên mối cung cấp, hiệu là Thần Giang Phó Đô Sứ. Trước cơ đã hỗ trợ vua Ngô Quyền nhập chiến dịch Bạch Đằng.
Nam Tấn Vương tỉnh dậy mới mẻ lấy tế và khấn thần phò trợ. Sau cơ Nam Tấn Vương thắng trận, bình kết thúc quân Tây Long vua sai sứ phân tách điểm lập đền rồng thờ, đều phong thực hiện Phúc Thần một phương, chiếu phong anh là Đại Đương Giang Đô Hộ Quốc Thần Vương, lập đền rồng ở cửa ngõ sông Như Nguyệt. Còn em là Tiểu Đương Giang Đô Hộ Quốc Thần Vương, lập đền rồng ở cửa ngõ sông Nam Bình.
Thời vua Nhân Tông mái ấm Lý, binh Tống phái mạnh xâm kéo cho tới biên cảnh; vua sai Thái úy Lý Thường Kiệt dựa bờ sông đóng góp cừ nhằm cố thủ. Một tối cơ quân sĩ nghe nhập đền rồng nổi tiếng dìm đồ sộ rằng:
| “ | Sông núi mái ấm Nam Nam đế ở
Phân minh trời toan bên trên thiên thư. Cớ sao nghịch tặc lỗ quý phái xâm phạm Bọn bọn chúng rồi phía trên tiếp tục bại hỏng.
|
” |
Quả nhiên quân Tống ko tấn công tiếp tục tan chảy. Thần mơ rõ rệt, mảy lông sợi tóc chẳng sai.[20]
Theo Bửu Diên Nguyễn-Phúc, Thị Hoàng Anh Phạm (2003)
Năm 1076, rộng lớn 30 vạn quân mái ấm Tống (Trung Quốc) bởi Quách Quỳ lãnh đạo xâm lăng Đại Việt (tên nước nước Việt Nam thời đó). Lý Thường Kiệt lập chống tuyến bên trên sông Như Nguyệt (sông Cầu) nhằm ngăn địch. Quân của Quách Quỳ tấn công cho tới sông Như Nguyệt thì bị ngăn.[21] phần lớn trận quyết đấu khốc liệt tiếp tục xẩy ra bên trên phía trên tuy nhiên quân Tống ko có gì vượt lên trên được chống tuyến Như Nguyệt, đành đóng góp trại hóng viện binh tương hỗ. Đang tối, Lý Thường Kiệt cho những người nhập đền rồng thờ Trương Hống, Trương Hát ở phía phái mạnh bờ sông Như Nguyệt, fake thực hiện thần hiểu vang bài bác thơ bên trên.[22] Nhờ thế ý thức quân sĩ lên vô cùng cao. Lý Thường Kiệt ngay lập tức mang lại quân vượt lên trên sông, tổ chức triển khai một trận quyết đấu, tấn công trực tiếp nhập trại giặc. Phần vì như thế bất thần, phần vì như thế sĩ khí quân Đại Việt đang được lên, quân Tống kháng nâng yếu hèn ớt, số bị bị tiêu diệt, bị thương tiếp tục rộng lớn vượt lên trên nửa. Lý Thường Kiệt ngay lập tức cho những người quý phái nghị hòa, phanh lối mang lại quân Tống rút quân về nước, lưu giữ vững vàng khu vực nước Đại Việt.
Ý nghĩa nhị câu thơ cuối và đối tượng người tiêu dùng của bài bác thơ
Trong câu thơ cuối của bài bác thơ Nam quốc đập hà sở hữu đại kể từ nhân xưng thứ bực nhị số nhiều "nhữ đẳng" 汝等. Trong những bạn dạng dịch thơ của bài bác thơ này kể từ nhữ đẳng đều được dịch là chúng bay hoặc chúng mày. Theo Nguyễn Hùng Vĩ và Nguyễn Sơn Phong "nhữ đẳng" 汝等 nhập câu thơ cuối của bài bác thơ Nam quốc đập hà là chỉ quân Đại Việt, đối tượng người tiêu dùng của bài bác thơ là quân Đại Việt, ko nên quân Tống, ý của nhị câu thơ cuối của bài bác thơ là vì sao quân giặc cho tới xâm phạm nhưng mà những ngươi (quân Đại Việt) lại cam lòng Chịu đựng thất bại.[11][23][24]
Dịch thơ
Bản dịch thơ của Trần Trọng Kim:[25]
- Sông núi nước Nam vua Nam ở
- Rành rành toan phận bên trên sách trời
- Cớ sao lũ giặc quý phái xâm phạm
- Chúng cất cánh có khả năng sẽ bị tấn công tơi bời.
Bản dịch thơ của Trần Trọng Kim từng được đi vào nhập sách giáo khoa trung học tập của học viên nước Việt Nam tuy nhiên tiếp sau đó tiếp tục bị nockout quăng quật. Theo Trương Phan Việt Thắng bạn dạng dịch thơ của Trần Trọng Kim bị nockout quăng quật ngoài sách giáo khoa hoàn toàn có thể là vì như thế yếu tố chủ yếu trị, Trần Trọng Kim là "một trí thức ko nằm trong phe cách mệnh, là Thủ tướng tá "Chính phủ bù nhìn""[26][27].Tuy nhiên, bạn dạng dịch đó lại là bạn dạng được nổi tiếng nhất vì như thế sở hữu vần điệu dễ dàng ghi nhớ, được phổ cập rộng thoải mái.[28]
Bản dịch thơ của Lê Thước và Nam Trân:[25]
- Núi sông Nam Việt vua Nam ở
- Vằng vặc sách trời phân tách xứ sở
- Giặc dữ cớ sao phạm cho tới đây
- Chúng ngươi chắc chắn nên vỡ lẽ.
Bản dịch thơ bên trên của Lê Thước và Nam Trân được đi vào nhập sách giáo khoa Ngữ văn 7, tập dượt 1 bởi Nhà Xuất bạn dạng Giáo dục đào tạo nước Việt Nam xuất bạn dạng năm 2003 (sách được tái mét bạn dạng rất nhiều lần sau đó) tuy nhiên những người dân biên soạn sách giáo khoa Ngữ văn 7 đang không dẫn lại đích thị nguyên vẹn văn bạn dạng dịch thơ của Lê Thước và Nam Trân nhưng mà sửa câu đầu của bạn dạng dịch thư từ Núi sông Nam Việt vua Nam ở trở nên Sông núi nước Nam vua Nam ở.[25]
Theo ông Nguyễn Khắc Phi, Tổng công ty biên sách giáo khoa Ngữ văn 7, tập dượt 1, toàn thể hội đồng biên soạn sách tiếp tục tán thành sửa lại câu thơ đầu nhập bạn dạng dịch thơ của Lê Thước và Nam Trân vì như thế "nước tớ ko lúc nào sở hữu quốc hiệu Nam Việt". Cũng theo đòi ông Phi "Nguyên tắc biên soạn sách giáo khoa ở VN hao hao quốc tế, được cho phép người biên soạn sở hữu quyền sửa chữa thay thế mang lại tương thích nội dung".[29]
Ông Phạm Văn Tuấn (nhân viên Viện Nghiên cứu giúp Hán Nôm) nhận định rằng việc những người dân biên soạn sách Ngữ văn 7, tập dượt 1 sửa lại bạn dạng dịch thơ của Lê Thước và Nam Trân là sự việc thực hiện ko đích thị, ko trang nghiêm, ko khoa học tập. Đã dẫn thì nên dẫn đích thị nguyên vẹn văn, dẫn sai là ko tôn trọng người sáng tác của bạn dạng dịch thơ, ko tôn trọng người hiểu, người học tập. Những người biên soạn đang không dẫn đích thị nguyên vẹn văn bạn dạng dịch thơ của Lê Thước và Nam Trân, ko ghi ai là kẻ tiếp tục sửa câu Núi sông Nam Việt vua Nam ở trở nên Sông núi nước Nam vua Nam ở. Theo ông Tuấn những người dân biên soạn sách còn nếu không thể dẫn đích thị nguyên vẹn văn bạn dạng dịch thơ của những người không giống thì nên tự động bản thân dịch.[30]
Bản dịch thơ của Nguyễn Tri Tài:[10]
Xem thêm: mivietnam
- Sông núi nước Nam vua Nam ở
- Sách trời toan phận tiếp tục rõ ràng ràng
- Cớ sao giặc dữ dám xâm phạm
- Chờ đấy loại bây tiếp tục nhừ tan.
Ghi chú
- ^ Phan Huy Lê khi khảo cứu giúp kiệt tác ĐVSKTT tiếp tục mang lại rằng: "Các người sáng tác Đại Việt sử ký toàn thư tiếp tục đứng bên trên ý kiến chủ yếu thống, đạo trung quân cùng theo với những nguyên lý của tam cương ngũ thông thường, tam tòng tứ đức nhằm ghi chép sử, nhằm ca tụng chê, nhằm nhận xét và phản hồi những anh hùng lịch sử"(24). Vì vậy khi nhận xét về Lê Hoàn (Lê Đại Hành), người gây dựng rời khỏi mái ấm Tiền Lê (980-1009), một vị nhân vật dân tộc bản địa sở hữu công rộng lớn trong các công việc tổ chức triển khai và chỉ dẫn công việc kháng chiến kháng quân Tống phiên loại nhất, người đang được mái ấm ghi chép sử Lê Văn Hưu tận tình ca tụng "Lê Đại Hành giết thịt Đinh Điền, bắt Nguyễn Bặc, trói Quân Biện, Phụng Huân dễ dàng như lùa con trẻ con cái, như sai bầy tớ, gần đầy vài ba năm nhưng mà khu vực toan yên ổn, công tấn công dẹp thành công dẫu là những vua Hán, Đường cũng ko rộng lớn được" thì ngòi cây bút của Ngô Sĩ Liên lại phê phán nóng bức Lê Đại Hành về "tội" ko tận tình phò tá con cái vua Đinh, lập Dương thị thực hiện Hoàng hậu. Ông viết: "Đạo phu nhân ck là đầu của nhân luân, ông tơ của vương vãi hóa... Đại Hành thông dâm với phu nhân vua rồi nghiễm nhiên lập thực hiện Hoàng hậu, tổn thất cả lòng biết hổ mắc cỡ vậy". Nếu tiếp tục nhận xét Lê Đại Hành như thế thì dễ dàng gì lại lấy bài bác thơ như 1 bạn dạng "Tuyên ngôn độc lập" cơ của dân tộc bản địa gắn mang lại Lê Hoàn được. Vì vậy có lẽ rằng cho tới thời gian biên soạn cỗ ĐVSKTT, những người sáng tác tiếp tục gắn bài bác thơ cơ mang lại Lý Thường Kiệt. Cũng hoàn toàn có thể cho tới thời Lý Nhân Tông, Lý Thường Kiệt tiếp tục mượn danh thần, cho những người nấp nhập đền rồng dìm bài bác thơ nhằm động viên quân sĩ, thực hiện tan biến ý chí và ý thức của kẻ địch. Việc mượn uy thần nhập mặt trận cũng là một trong điều dễ dàng nắm bắt, tuy nhiên việc thần ko được triều đình phong loài kiến mái ấm Lý phong thưởng sau thời điểm thắng trận lại không áp theo lệ thông thường. Không lẽ vua Lý Nhân Tông "quên" ko phong thưởng mang lại thần hoặc Việt năng lượng điện u linh "bỏ sót" ko chép?
Thư mục
- Đại Việt sử ký toàn thư; Soạn fake Lê Văn Hưu, Ngô Sĩ Liên,... Dịch fake Viện Sử học tập Việt Nam; Nhà Xuất bạn dạng Khoa học tập xã hội, 1993.
- Lĩnh Nam chích quái, biên soạn fake Trần Thế Pháp, Tân đính thêm Vũ Quỳnh, Nhà Xuất bạn dạng Khoa học tập xã hội Thành Phố Hà Nội, 1993.
- Việt năng lượng điện u linh; biên soạn fake Lý Tế Xuyên, dịch fake Lê Hữu Mục, Nhà Xuất bạn dạng Dâng Lạc.
- Lịch sử văn học tập Việt Nam, Tập 1. Nhà Xuất bạn dạng Khoa học tập Xã hội.
- Bửu Diên Nguyễn-Phúc, Thị Hoàng Anh Phạm (2003). Quê mùi hương hoài niệm.
Chú thích
- ^ Nghia M. Vo. Legends of Vietnam: An Analysis and Retelling of 88 Tales. ISBN 0786490608. Trang 56
- ^ Viện nghiên cứu và phân tích Hán Nôm, Viện Khoa học tập xã hội nước Việt Nam, Viện Khoa học tập xã hội và nhân bản vương quốc, Trung tâm Khoa học tập xã hội và nhân bản vương quốc (2006). Tạp chí Hán Nôm, Issues 74-79. Trang 5.
- ^ “Những Tuyên ngôn bất hủ”. Thời báo doanh nhân. Truy cập 10 mon 6 năm 2014.
- ^ PGS Lê Trung Vũ & PGS TS Lê Hồng Lý. Lễ hội Việt Nam. Nhà Xuất bản: Công ty Văn hóa Hương Trang. Trang 397.
- ^ Lê Phước. "Nam Quốc Sơn Hà": Chân lý độc lập vương quốc của dân tộc bản địa nước Việt Nam, RFI giờ đồng hồ Việt. Truy cập ngày 28 tháng tư năm năm nhâm thìn.
- ^ Văn Chung. "Nam quốc đập hà" sở hữu 35 dị bạn dạng, ko nên của Lý Thường Kiệt, việt nam net. Truy cập ngày 27 tháng tư năm năm nhâm thìn.
- ^ Nguyễn Khắc Phi. Vài vấn đề cần trao thay đổi tăng về bài bác Nam Quốc Sơn Hà Lưu trữ 2016-06-30 bên trên Wayback Machine, Tạp chí Văn hóa Nghệ An. Truy cập ngày 27 tháng tư năm năm nhâm thìn.
- ^ Nguyễn Thị Oanh. Về thời gian Ra đời của bài bác thơ Nam quốc đập hà, Tạp chí Hán Nôm số 1(50) năm 2002. Viện Nghiên cứu giúp Hán Nôm. Truy cập ngày 27 tháng tư năm năm nhâm thìn.
- ^ 大越史記全書/本紀卷之三, 維基文庫. Truy cập ngày 27 tháng tư năm năm nhâm thìn.
- ^ a b Nguyễn Tri Tài. Giáo trình giờ đồng hồ Hán, tập dượt I: hạ tầng. Nhà Xuất bạn dạng Đại học tập Quốc gia Thành phố Sài Gòn. Thành phố Sài Gòn, năm 2002. Trang 43.
- ^ a b Chiêu Minh. Cố GS Nguyễn Tài Cẩn 19 năm "sửa" bài bác "Nam quốc đập hà!", Thể thao & Văn hóa. Truy cập ngày 27 tháng tư năm năm nhâm thìn.
- ^ “Lĩnh Nam Chích Quái - Sách Sử Việt Nam”. Truy cập 9 mon 8 năm 2016.
- ^ Hầu không còn những ngôn bạn dạng bên trên đều nhìn thấy nhập cỗ Thư mục đề yếu hèn - Di sản Hán Nôm nước Việt Nam. NXB KHXH, H.1993, 3 tập
- ^ “Lĩnh Nam Chích Quái”. Sách Sử Việt Nam. Truy cập ngày 9 mon 8 năm 2016.
- ^ Viện Nghiên cứu giúp Hán Nôm, Viện Khoa học tập xã hội nước Việt Nam, Viện Khoa học tập xã hội và nhân bản vương quốc, Trung tâm Khoa học tập xã hội và nhân bản vương quốc (2005). Tạp chí Hán Nôm, Issues 68-73. Viện Nghiên cứu giúp Hán Nôm, Ủy ban Khoa học tập xã hội nước Việt Nam. Trang 8.
- ^ Viện Khảo cổ học tập, Ủy ban Khoa học tập xã hội nước Việt Nam (2004). Những trừng trị hiện tại mới mẻ về khảo cổ học tập năm. Nhà Xuất bản: Viện Khảo cổ học tập, Ủy ban Khoa học tập xã hội nước Việt Nam. Trang 726.
- ^ Tức Trương Hống, Trương Hát.
- ^ Đại Việt sử ký toàn thư; Soạn fake Lê Văn Hưu, Ngô Sĩ Liên,... Dịch fake Viện Sử học tập Việt Nam; Nhà Xuất bạn dạng Khoa học tập xã hội, 1993.
- ^ Bản năng lượng điện tử Đại Việt sử ký toàn thư, trang 110.
- ^ Việt năng lượng điện u linh; biên soạn fake Lý Tế Xuyên, dịch fake Lê Hữu Mục, Nhà Xuất bạn dạng Dâng Lạc, Chuyện Trương Hống và Trương Hát.
- ^ Ủy ban Khoa học tập xã hội nước Việt Nam (2000). Lịch sử văn học tập nước Việt Nam, Tập 1. Nhà Xuất bạn dạng Khoa học tập Xã hội. Trang 192.
- ^ Bửu Diên Nguyễn-Phúc, Thị Hoàng Anh Phạm (2003). Quê mùi hương hoài niệm. Tập 6. Trang 61.
- ^ Nguyễn Sơn Phong. Cùng bàn luận tăng về phong thái dịch bài bác "Nam Quốc Sơn Hà", Lao động. Truy cập ngày 27 tháng tư năm năm nhâm thìn.
- ^ Nguyễn Thiếu Dũng. Án Thư lại cơ hội dịch bài bác thơ Nam quốc đập hà Lưu trữ 2016-09-17 bên trên Wayback Machine, Tạp chí Non nước số 177 (tháng 6 năm 2012). Truy cập ngày 28 tháng tư năm năm nhâm thìn.
- ^ a b c Đỗ Thành Dương, Bản dịch bài bác thơ 'Nam quốc đập hà' sở hữu nên 'mới'?, việt nam net, truy vấn ngày 29 mon một năm năm nhâm thìn.
- ^ Trương Phan Việt Thắng. Về bạn dạng dịch bài bác thơ Nam quốc đập hà được đi vào sách giáo khoa lớp 7, Chúng Ta. Truy cập ngày 28 tháng tư năm năm nhâm thìn.
- ^ Hoàng Phương, Lan Hạ. Tranh cãi về bạn dạng dịch mới mẻ bài bác thơ Nam quốc đập hà, VnExpress. Truy cập ngày 28 tháng tư năm năm nhâm thìn.
- ^ “Ý loài kiến của những người dân về bạn dạng dịch của Trần Trọng Kim và bạn dạng dịch của Lê Thước + Nam Trân”.
- ^ Hoàng Phương. Tổng công ty biên phân tích và lý giải về bạn dạng dịch thơ Nam quốc đập hà, VnExpress. Truy cập ngày 28 tháng tư năm năm nhâm thìn.
- ^ Bài thơ 'Nam quốc đập hà' sở hữu 35 dị bạn dạng, Zing. Truy cập ngày 28 tháng tư năm năm nhâm thìn.
Bình luận